صندوق سرمایه‌گذاری یکی از نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه است که با ایفای نقش واسط بین افراد و بازار سرمایه اقدام به سرمایه‌گذاری وجوه می‌کند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری پول را از افراد گرفته و با توجه به نوع و هدف صندوق در دارایی‌های مختلفی از جمله سهام، اوراق بادرآمدثابت، سپرده بانکی و سایر دارایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران از اواخر سال ۱۳۸۶ شروع به فعالیت کردند. با مرور زمان این نهاد مالی جایگاه خود را در بازار سرمایه پیدا کرد و همراه با اقبال سرمایه‌گذاران، تعداد و ارزش این صندوق‌ها با رشد چشمگیری مواجه گردید.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده مورد انتظار پوشش دهد. در حال حاضر صندوق‌های سرمایه‌گذاری به پنج طبقه صندوق‌های سهامی، با درآمد ثابت، مختلط، قابل معامله و بازارگردان تقسیم می‌شوند که از لحاظ ترکیب دارایی‌ها و الزامات سرمایه‌گذاری که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ شده، با یکدیگر تفاوت دارند.

ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری

خالص ارزش کل دارایی صندوق­های سرمایه‌گذاری طی دی‌ماه سال ۱۳۹۶ با ۶،۱۲۸ میلیارد ریال کاهش به مبلغ ۱،۵۹۶،۱۳۹ میلیارد ریال رسید. بیشترین کاهش خالص ارزش دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های بادرآمد ثابت بوده که با ۸،۴۷۹ میلیارد ریال کاهش به مبلغ ۱،۵۳۴،۶۲۴ میلیارد ریال رسیده و بیشترین افزایش خالص ارزش دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های مختلط است که با ۱،۳۶۲ میلیارد ریال افزایش به مبلغ ۱۰،۰۰۰ میلیارد ریال رسیده ­است. همچنین صندوق سرمایه‌گذاری توسعه فراز اعتماد بیشترین افزایش (۱،۳۶۰ میلیارد ریال) و صندوق سرمایه‌گذاری گنجینه زرین شهر بیشترین کاهش (۴،۱۴۱ میلیارد ریال) را در جمع خالص ارزش دارایی­های خود داشته‌اند.

نمودار زیر روند تغییرات خالص ارزش دارایی تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد، خالص ارزش دارایی در این بازه، دارای نوسان زیادی بوده است.

سهام، اوراق بادرآمد ثابت، سپرده‌های بانکی و وجه نقد و سایر دارایی­ها که ترکیب دارایی‌های صندوق­‌های سرمایه ­گذاری را تشکیل می‌دهند که در پایان روز  ۳۰ دی‌ماه ۱۳۹۶ مبلغ هر کدام برای کل صندوق­‌های سرمایه­گذاری به ترتیب ۱۰۲، ۳۲۵، ۱٫۱۷۶ و۱۰ هزار میلیارد ریال بوده است.

در نمودار زیر درصد ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده ‌شده‌است:

سهم صنایع در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف بازار سرمایه سرمایه‌گذاری نموده‌اند. در پایان دی‌ماه فلزات اساسی با مبلغ ۱۶،۳۳۴ میلیارد ریال بیشترین درصد سرمایه‎‌گذاری را از پرتفوی کل صندوق‌ها را به خود اختصاص داده است. در رتبه بعدی صنعت مخابرات با ارزش ۱۰،۰۱۹ میلیارد ریال قرار دارد.

سهم صنایع در پرتفوی صندوق‌ها در نمودار زیر نشان داده شده است:

بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری

جدول زیر با توجه به آخرین به‌روزرسانی صندوق‌ها، ۵ صندوق پربازده دی‌ماه و مشخصات آن‌ها را نشان می‌دهد:

در بخش بعدی، نمودار مقایسه شاخص کل صندوق‌های مشترک سهامی با شاخص‌ کل بورس و شاخص کل فرابورس طی دی‌ماه آورده شده است. با بررسی این نمودار می‌توان دریافت که شاخص کل بورس و شاخص کل فرابورس نسبت به شاخص‌ صندوق‌های سرمایه‌گذاری عملکرد بهتری داشته‌اند.

وضعیت ورود و خروج نقدینگی به صندوق­ های سرمایه ­گذاری

ورود پول به کل صندوق‌ها (به واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) طی دی‌ماه ۹۴،۰۹۶  میلیارد ریال بوده است. از طرفی خروج پول از کل صندوق‌ها (به واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) ۹۹،۹۹۷ میلیارد ریال بوده است. بنابراین خالص ورود سرمایه‌ به صندوق‌های سرمایه گذاری ۵،۹۰۱ میلیارد ریال است. بیشترین خالص خروج پول با مبلغ ۷،۰۹۲ میلیارد ریال مربوط به صندوق­های سرمایه­گذاری بادرآمد ثابت بوده است.

نمودار زیر ورود پول به کل صندوق‌ها (به واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) و خروج پول از کل صندوق‌ها (به واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری ) را  طی دی‌ماه ۱۳۹۶ نشان می‌دهد.

شرکت مشاوره و پردازش اطلاعات مالی پارت                       رصد سیستمی اطلاعات مالی ( رسام )