صندوق سرمایه‌گذاری یکی از نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه است که با ایفای نقش واسط بین افراد و بازار سرمایه اقدام به سرمایه‌گذاری وجوه می‌کند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری پول را از افراد گرفته و با توجه به نوع و هدف صندوق در دارایی‌های مختلفی از جمله سهام، اوراق بادرآمدثابت، سپرده بانکی و سایر دارایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران از اواخر سال ۱۳۸۶ شروع به فعالیت کردند. با مرور زمان این نهاد مالی جایگاه خود را در بازار سرمایه پیدا کرد و همراه با اقبال سرمایه‌گذاران، تعداد و ارزش این صندوق‌ها با رشد چشمگیری مواجه گردید.   

صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که این تنوع می‌تواند انواع سلیقه‌های سرمایه‌گذاری را با انواع ریسک‌پذیری و بازده مورد انتظار پوشش دهد. در حال حاضر صندوق‌های سرمایه‌گذاری به پنج طبقه صندوق‌های سهامی، با درآمد ثابت، مختلط، قابل معامله و بازارگردان تقسیم می‌شوند که از لحاظ ترکیب دارایی‌ها و الزامات سرمایه‌گذاری که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار ابلاغ شده، با یکدیگر تفاوت دارند.

ترکیب و ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری

خالص ارزش کل دارایی صندوق­های سرمایه‌گذاری طی آذر‌ماه سال ۱۳۹۶ با ۲۷،۲۴۲ میلیارد ریال افزایش به مبلغ ۱،۶۰۲،۲۶۷ میلیارد ریال رسید. بیشترین افزایش خالص ارزش دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های بادرآمد ثابت بوده که با ۲۰،۵۹۷ میلیارد ریال افزایش به مبلغ ۱،۵۴۳،۱۰۳ میلیارد ریال رسیده و کمترین افزایش خالص ارزش دارایی‌ها مربوط به صندوق‌های بازارگردانی است که با ۹۴۹ میلیارد ریال افزایش به مبلغ ۹،۲۶۵ میلیارد ریال رسیده ­است. همچنین صندوق سرمایه‌گذاری گنجینه زرین شهر بیشترین افزایش (۹٫۷۱۱ میلیارد ریال) و صندوق سرمایه‌گذاری اندوخته پایدار سپهر بیشترین کاهش (۴،۴۴۸ میلیارد ریال) را در جمع خالص ارزش دارایی­های خود داشته‌اند.

نمودار زیر روند تغییرات خالص ارزش دارایی تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد، خالص ارزش دارایی در این بازه، به استثنای اواسط آذرماه، دارای رشد یکنواختی بوده است.

سهام، اوراق بادرآمد ثابت، سپرده‌های بانکی و وجه نقد و سایر دارایی­ها که ترکیب دارایی‌های صندوق­‌های سرمایه­گذاری را تشکیل می‌دهند که در پایان روز  ۳۰ آذرماه ۱۳۹۶ مبلغ هر کدام برای کل صندوق­‌های سرمایه­گذاری به ترتیب ۹۷، ۳۱۸، ۱٫۱۹۴ و۱۰ هزار میلیارد ریال بوده است.

در نمودار زیر درصد ترکیب دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نشان داده ‌شده‌است:

سهم صنایع در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف بازار سرمایه سرمایه‌گذاری نموده‌اند. در پایان آذر­ماه فلزات اساسی با مبلغ ۱۲٫۷۲۹ میلیارد ریال بیشترین درصد سرمایه‎‌گذاری را از پرتفوی کل صندوق‌ها را به خود اختصاص داده است. در رتبه بعدی صنعت مخابرات با ارزش ۹٫۷۰۵ میلیارد ریال قرار دارد.

 سهم صنایع در پرتفوی صندوق‌ها در نمودار زیر نشان داده شده است:

بررسی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری

جدول زیر با توجه به آخرین به‌روزرسانی صندوق‌ها، ۵ صندوق پربازده آذر‌ماه و مشخصات آن‌ها را نشان می‌دهد:

در بخش بعدی، نمودار مقایسه شاخص کل صندوق‌های مشترک سهامی با شاخص‌ کل بورس و شاخص کل فرابورس طی آذر­ماه آورده شده است. با بررسی این نمودار می‌توان دریافت که شاخص‌ صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی نسبت به شاخص کل بورس عملکرد مشابه و نسبت به شاخص فرابورس  عملکرد بهتری داشته است.

وضعیت ورود و خروج نقدینگی به صندوق­های سرمایه ­گذاری

ورود پول به کل صندوق‌ها (به واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) طی آذر­ماه ۳۷،۷۲۲  میلیارد ریال بوده است. از طرفی خروج پول از کل صندوق‌ها (به واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری) ۳۴،۰۶۷ میلیارد ریال بوده است. بنابراین خالص ورود سرمایه‌ به صندوق‌های سرمایه گذاری ۳،۶۵۵ میلیارد ریال است. بیشترین خالص سرمایه­­گذاری با مبلغ ۲۱،۴۱۲ میلیارد ریال مربوط به صندوق­های سرمایه­گذاری بادرآمد ثابت بوده است.

نمودار زیر ورود پول به کل صندوق‌ها (به واسطه صدور واحدهای سرمایه‌گذاری) و خروج پول از کل صندوق‌ها (به واسطه ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری ) را  طی آذر­ماه ۱۳۹۶ نشان می‌دهد.

شرکت مشاوره و پردازش اطلاعات مالی پارت                       رصد سیستمی اطلاعات مالی ( رسام )